6 Điều quan trọng cần biết trước khi dạy trẻ theo phương pháp Montessori

Trong vài năm gần đây, phương pháp Montessori đã dần trở nên rất quen thuộc đối với những người làm giáo dục mầm non hoặc bố mẹ đang có con nhỏ tuổi. Không chỉ là một phương pháp giáo dục mới mẻ tại Việt Nam mà Montessori còn thực sự có tác dụng rất tích cực lên các bé. Các bé 1 tuổi cũng nằm trong độ tuổi có thể sử dụng phương pháp giáo dục Montessori phù hợp. Tất tần tật về phương pháp Montessori dạy trẻ sẽ được bật mí qua bài viết dưới đây.

1. Thế nào là phương pháp Montessori

Phương pháp giáo dục Montessori có nguồn gốc từ đất nước Ý. Sau một thời gian dài quan sát và nghiên cứu về trẻ em, tiến sĩ người Ý Maria Montessori đã cho ra đời phương pháp giáo dục này vào năm 1970.

Phương pháp Montessori giáo dục trẻ em thông qua các giáo cụ trực quan, tại đây, các bé là trung tâm và các giáo viên là người hướng dẫn. Montessori được công nhận mạnh mẽ ở rất nhiều nơi trên thế giới như Mỹ, Anh, Úc, Nhật Bản, Trung Quốc,... và cũng đã trở thành mối quan tâm hàng đầu của các phụ huynh có con nhỏ từ 0-6 tuổi.

Phương pháp Montessori có tác dụng rất tốt đến quá trình phát triển của các bé. Con yêu theo học phương pháp này có thể được phát hiện tài năng từ rất sớm vì Montessori lấy trẻ làm trung tâm và giúp con có cơ hội tìm tòi, phát triển. Bên cạnh đó, các con cũng trở nên độc lập hơn, thông minh hơn, cải thiện trí nhớ và đặc biệt là có những phát triển tích cực trong quá trình hình thành nhân cách.

Bên cạnh những ưu điểm vượt trội, Montessori cũng có một vài nhược điểm như tốn kém về tài chính, các trường dạy theo cùng phương pháp này lại không có chương trình học giống nhau khiến bố mẹ khó khăn trong việc theo dõi và tìm hiểu quá trình học của con. Bên cạnh đó việc đề cao sự độc lập cho trẻ dễ khiến các con trở nên cứng nhắc và thiếu đi những kĩ năng tương tác quan trọng như làm việc nhóm.

>>> XEM NGAY 199+ set bóng sinh nhật 1 tuổi đa dạng chủ đề cho các con yêu, mẫu mới nhất 2022

2. Các lĩnh vực giáo dục chủ yếu của phương pháp Montessori

Phương pháp giáo dục Montessori tập trung vào năm lĩnh vực giáo dục chính để phát huy tối đa tiềm năng của các con.

• Nghệ thuật ngôn ngữ: Ở lĩnh vực này, các con sẽ được khuyến khích thể hiện ra ý kiến riêng của mình và được chỉ cách lắng nghe bạn bè, những người xung quanh nói

• Văn hóa: Địa lý, khoa học, lịch sử, nghệ thuật và âm nhạc là những môn học trẻ sẽ được nghiên cứu trong lĩnh vực văn hóa
• Toán học và hình học: Làm quen với các con số và hình học thông qua giáo cụ, bước đầu hình thành tư duy toán cho trẻ
• Thực hành cuộc sống: Lĩnh vực giáo dục này tương đối thực tế, trẻ sẽ được hướng dẫn cách tự chăm sóc cho bản thân như đi giày, buộc dây giày, tự đi vệ sinh, ăn uống, dọn dẹp,... giúp tạo cho trẻ sự tự lập cần thiết
• Giáo dục phát triển giác quan: Để trẻ vui chơi với các bài tập sử dụng cả 5 giác quan, giúp trẻ phát triển đồng đều

3. Nguyên lý giáo dục của phương pháp Montessori

Vậy nguyên lý giáo dục của phương pháp Montessori là gì? Montessori tuân theo năm nguyên lý giáo dục quan trọng sau:

• Các bé được chủ động chọn cho mình khu vực học tập mà mình hứng thú cho đến khi bé muốn được thay đổi hoạt động
• Tiếp thu được nhiều điều mới lạ từ các bé khác và từ các giáo cụ
• Các loại giáo cụ được thiết kế chuyên biệt cho từng lĩnh vực giảng dạy
• Chương trình giảng dạy lấy trẻ làm trung tâm và dựa trên khả năng của trẻ
• Không áp dụng hệ thống thi đua

4. Sự khác nhau của phương pháp Montessori và Reggio Emilia

Bên cạnh cách dạy con theo phương pháp Montessori, Reggio Emilia cũng là phương pháp giáo dục trẻ mầm non được ưa chuộng tại Việt Nam và trên thế giới. Vậy đâu là điểm khác biệt giữa 2 phương pháp giáo dục này? Cùng theo dõi ở bảng so sánh dưới đây: 

5. 5 nguyên tắc quan trọng trong việc dạy con theo phương pháp Montessori

Để dạy con theo phương pháp Montessori tại nhà, cha mẹ cần nắm vững 5 nguyên tắc cơ bản sau: 

5.1 Tôn trọng con 

Dạy con theo phương pháp Montessori bắt nguồn từ sự tôn trọng tính độc lập, năng lực, quyền lựa chọn của mỗi đứa trẻ. Sự tôn trọng giúp trẻ học được cách lịch sự, biết tôn trọng mọi người xung quanh và tự do phát triển tư duy. Do đó, cha mẹ cần có sự tôn trọng thực sự đối với trẻ trong mọi hoạt động, mọi lúc, mọi nơi. 

5.2 Trao quyền cho con tự do lựa chọn

Một trong những biểu hiện cụ thể của nguyên tắc tôn trọng là trao quyền cho con tự do lựa chọn. Điều này giúp trẻ hình thành cá tính riêng và có nhiều cơ hội phát triển về sau này. Áp dụng nguyên tắc này trong cách dạy con theo phương pháp Montessori là cho trẻ lựa chọn khu vực học, hoạt động yêu thích. 

Trẻ có thể chơi độc lập để tự khám phá, trải nghiệm, tìm cách giải quyết vấn đề và không cần nhiều sự can thiệp, áp đặt tư tưởng của người lớn. Cha mẹ chỉ cần tạo môi trường sạch sẽ, đảm bảo an toàn và đứng sau theo dõi, bảo vệ con cái khỏi các nguy cơ từ xa.

>>> Cùng xem thêm về kinh nghiệm dạy trẻ 1 tuổi giúp bé thông minh, nhanh nhẹn.

5.3 Dạy con tự lập

Đây cũng là một trong những nguyên tắc quan trọng khi dạy con theo phương pháp Montessori. Cha mẹ cần tạo cơ hội để trẻ tự làm những việc trong khả năng như: dọn đồ chơi, tự đi vệ sinh, mặc quần áo,… Quá trình tự làm sẽ giúp trẻ được tự trải nghiệm, khám phá và ghi nhớ lâu hơn. Tuy nhiên, cha mẹ cũng cần giám sát, hướng dẫn và hỗ trợ trẻ khi cần thiết. 

5.4 Dạy con giao tiếp

Dạy con giao tiếp, phát triển kỹ năng ngôn từ là nguyên tắc quan trọng tiếp theo trong cách dạy con theo phương pháp Montessori. Cha mẹ hãy tập cho con thói quen giao tiếp đúng đắn, biết cách lắng nghe, không cắt lời, chen ngang khi người khác đang nói. Tương tự, cha mẹ cũng cần tôn trọng, lắng nghe khi trẻ đang nói và kiên nhẫn giải đáp những thắc mắc để trẻ phát triển sự hiểu biết và vốn từ.

5.5 Hãy kiên nhẫn, yêu thương và hỗ trợ con

Dù áp dụng bất kỳ phương pháp giáo dục nào thì cha mẹ cũng đều cần sự kiên nhẫn, tình yêu thương và hỗ trợ con. Mối quan hệ được xây đắp bằng tình yêu thương sẽ giúp con trẻ trở thành người hạnh phúc. Trẻ cũng sẽ có tâm lý thoải mái, suy nghĩ tích cực, hành động đúng đắn và cư xử tốt hơn.

6. Cách dạy con theo phương pháp Montessori tại nhà

6.1 Dạy trẻ sơ sinh theo phương pháp Montessori

Từ giai đoạn sơ sinh, cha mẹ đã có thể dạy con theo phương pháp Montessori để nuôi dưỡng, thúc đẩy sự phát triển toàn diện ở trẻ.

• Môi trường: Cha mẹ cần tạo không gian phòng ngủ yên tĩnh để trẻ thích nghi dần với môi trường mới. Mẹ cũng có thể bật một chút nhạc nhẹ, mở cửa sổ đón ánh nắng tự nhiên để con cảm thấy dễ chịu 
• Đồ chơi: Cha mẹ cần ưu tiên lựa chọn đồ chơi cho trẻ bằng vật liệu tự nhiên, màu sắc nhẹ nhàng và để trong tầm với của trẻ. Việc cho trẻ cầm nắm các loại đồ chơi có nhiều hình dạng ngộ nghĩnh sẽ góp phần giúp con phát triển tốt về xúc giác. 
• Phát triển toàn diện: Trẻ sơ sinh sẽ thông minh, phát triển toàn diện nếu được nghe nhạc 15-20 phút mỗi ngày với âm lượng vừa phải. Ngoài ra, cha mẹ nên chú ý giúp trẻ phát triển khứu giác bằng cách cho con tiếp xúc với nhiều mùi hương tự nhiên như: hương hoa, mùi thơm đồ ăn. Ở tháng thứ 6 khi trẻ bắt đầu ăn dặm, cha mẹ nên cho con tiếp xúc với vị ngọt hoa quả trước và nhiều loại thực phẩm khác để giúp vị giác con trở nên phong phú và nói không với muối, đường khi nấu thức ăn cho trẻ. 

6.2 Dạy trẻ 1-2 tuổi theo phương pháp Montessori

Ở giai đoạn 1 – 2 tuổi, trẻ đã có thể di chuyển nhiều hơn nên cha mẹ cần tạo môi trường thoải mái, an toàn nhằm giúp trẻ phát triển khả năng vận động. Sau đây là những gì cha mẹ cần làm để dạy con theo phương pháp Montessori tại nhà hiệu quả: 

• Môi trường: Môi trường sống trong nhà và ngoài trời cần bố trí các vật dụng để trẻ có thể leo trèo, phát triển khả năng vận động. Cha mẹ chỉ hỗ trợ khi trẻ gặp khó khăn và động viên, khích lệ trẻ tự đứng dậy khi té ngã. 
• Vật liệu, đồ chơi: Đồ chơi cho trẻ nên ưu tiên chọn loại có nguồn gốc tự nhiên, vừa đảm bảo an toàn vừa giúp tạo ra nhiều giá trị cho con về sau. 
• Giao tiếp: Ở giai đoạn này, cha mẹ nên bỏ ti giả để trẻ phát triển các cơ quan vùng vòm họng và điều chỉnh âm, tiếng. Cha mẹ cũng thường xuyên nói chuyện, dạy các bé những từ đơn giản để khuyến khích con sử dụng ngôn ngữ. 
• Cho con làm mọi thứ: Cha mẹ cần để con tự trải nghiệm và làm những gì mình thích, thậm chí là ném đồ, nghịch ngợm, làm rơi vỡ vật dụng. Kiểu chơi này sẽ giúp con thỏa mãn tính tò mò, tìm hiểu và học được nhiều điều.

6.3 Dạy trẻ 2-3 tuổi theo phương pháp Montessori

Giai đoạn từ 2 – 3 tuổi, trẻ cần được rèn luyện tính tự lập nhiều hơn nên cha mẹ cần chú trọng thiết lập môi trường phù hợp. Các bước thiết lập cụ thể như sau: 

• Môi trường: Cha mẹ cần tạo môi trường an toàn để trẻ tự do học tập, vui chơi và trải nghiệm. Cụ thể, giường đệm nên ưu tiên loại thấp để trẻ dễ dàng lên xuống, khu vực đồ chơi nên bố trí những chiếc rổ để trẻ tập thói quen cất giữ gọn gàng, ngăn nắp. 
• Con nên có một tủ quần áo nhỏ để tự lựa chọn quần áo theo sở thích cá nhân nhưng cha mẹ cũng nên tư vấn con lựa chọn phù hợp với thời tiết. Trong phòng tắm, cha mẹ cần bố trí nơi để bàn chải, kem đánh răng phù hợp để trẻ dễ dàng sử dụng. 
• Vật liệu, đồ chơi: Ở độ tuổi này, cha mẹ nên mua cho trẻ những cuốn sách thú vị, phù hợp và kiên trì đọc sách cùng con. Một số trò chơi phù hợp để dạy con theo phương pháp Montessori ở giai đoạn 2 -3 tuổi như: trò chơi phân loại tất theo đôi, đỗ đen – đỗ đỏ, ghép cờ các quốc gia, thi thắt dây giày, cởi cài nút áo, chơi cầu trượt, đá bóng,… 
• Giao tiếp: Khi 2 tuổi, con đã bắt đầu phát triển mạnh về ngôn ngữ và vốn từ cũng phong phú hơn nhiều. Do đó cha mẹ cần thường xuyên giao tiếp, trò chuyện với trẻ và cẩn thận khi sử dụng ngôn ngữ, hành động khi có trẻ bên cạnh.

>>> Ai cũng biết người Nhật họ chăm chỉ và giỏi như nào, vậy mẹ Nhật dạy con như thế nào? Hãy cũng tìm hiểu nha.

Phương pháp Montessori là một phương pháp giáo dục tuyệt vời nhất là dành cho các bé đang ở độ tuổi phát triển những năm đầu đời. Bố mẹ nên cho các bé theo học nếu có đủ điều kiện tài chính.